 |
Werkzaamheden en andere gebeurtenissen |
| Nov 1999: | Aanleg leidingen onder spoorlijn te Gronau |
| Nov 1999: | Ontgroenen Nederlandse trajekt |
| Feb 2000: | Ontgroenen Duitse trajekt |
| Apr 2000: | Verkeersomleiding dwars over emplacement Gronau |
| Mei 2000: | Sloop Königsbrücke |
| Mei 2000: | Eerste opbraak |
| Feb 2001: | Herontgroenen in Nederland |
| Feb 2001: | Tweede opbraak |
| Feb 2001: | Aflevering nieuwe spoorstaven |
| Feb 2001: | Werktrein in Gronau |
| Feb 2001: | Officiële start van de werkzaamheden |
| Mrt 2001: | Enschede-Glanerbrug spoorloos |
| Apr 2001: | Grote schoonmaak |
| Mei 2001: | Eerste sporen van het nieuwe spoor |
| Jun 2001: | Ontsporing bij de oosterburen |
| Jul 2001: | Zwaar transport |
| Aug 2001: | Overwegen verdwijnen, bruggen verschijnen |
| Sep 2001: | De spoorverbinding weer hersteld |
| Okt 2001: | De laatste loodjes |
| Nov 2001: | Enschede-Gronau heropend! |
Aanleg leidingen onder spoorlijn te Gronau
 |
Gronau, 15-11-1999 In Gronau werden ter hoogte van de Königsbrücke een aantal nieuwe leidingen onder het spoor door geleid. Vanwege deze werkzaamheden (en vooruitlopend op de sloop van de brug) werd het spoor in de directe omgeving van de brug in september of begin oktober ontdaan van alle struiken die er in de loop van vele jaren waren gegroeid. |
Ontgroenen Nederlandse trajekt
 |
Enschede, 23-09-1998 / 02-01-2000 In Enschede vonden de eerste voorbereidingen voor de heropening van het baanvak Enschede-Gronau plaats tegen het einde van 1999. Het eerste wat er moest gebeuren was het verwijderen van alle struiken die op en over de rails groeiden, hetgeen in de eerste week van november 1999 gebeurde. Op de foto's is het verschil duidelijk zichtbaar, al is ook te zien dat de struiken die iets verder van het spoor staan nog ongemoeid zijn gelaten. |
Ontgroenen Duitse trajekt
 |
Km 58.4, 05-03-2000 Geïnspireerd door het snoeiwerk aan de andere kant van de grens begon men begin 2000 ook op het Duitse deel van de lijn met het ontgroenen van de spoorbaan. De zaken werden hierbij zelfs nog wat 'gründlicher' aangepakt dan op het Nederlandse deel, want ook bomen en struiken die wat verder van het spoor stonden werden onverbiddelijk met de grond gelijk gemaakt. |
 |
Km 58.8, 05-03-2000 Dat de snoeiers in hun ijver en enthousiasme hier en daar ook een kilometerpaaltje meenamen, zal toch niemand hen erg kwalijk nemen... |
Verkeersomleiding dwars over emplacement Gronau
 |
Gronau, 22-04-2000 Vele jaren lang leidde de Königsbrücke het verkeer over de spoorlijn naar Enschede, maar de smalle brug met slechts één rijstrook vormde een steeds hinderlijker flessehals. Op deze foto is de brug in de laatste weken van zijn bestaan te zien, op de voorgrond zijn ook sporen te zien van de graafwerkzaamheden waarbij diverse leidingen onder de spoorlijn door werden geleid. Het spoor onder de brug loopt richting Enschede, maar tot enkele maanden geleden was daar door een dicht struikgewas nauwelijks nog iets van te zien. |
 |
Gronau, 03-06-2000 Hoewel de brug er in april dus nog wel stond, was deze inmiddels al wel afgesloten voor het wegverkeer; de reden hiervoor was de aanleg van een rotonde ten noorden van de brug. Het verkeer werd daarom omgeleid via een tijdelijke weg die dwars over het restant van het emplacement van Gronau was aangelegd, waardoor het spoor naar Enschede voor enkele maanden onder het asfalt verdween. |
Sloop Königsbrücke
 |
Gronau, 03-06-2000 Eind mei werd de brug gesloopt, op deze foto resteren nog slechts wat brokstukken en de gaten waar de pijlers in hebben gestaan. Rechts achteraan begint het (restant van het) emplacement van Gronau; op de plek waar de graafmachine staat liep vroeger nog een tweede (doodlopend) spoor dat in september 1998 werd opgebroken. Opvallend is dat bij al dit sloopgeweld de spoorlijn zelf nog ongemoeid is gelaten. Links buiten beeld bevindt zich de Kneipe "Zur Königsbrücke", onbekend is of men daar nu een naamsverandering overweegt... |
Eerste opbraak
 |
Km 58.73, 11-01-2000 De 'overweg' bij de Viefhuesweg mag eigenlijk geen naam hebben, meer dan een fietspad over de rails stelt het tenslotte niet voor. Links is de muur van een oude vervallen fabriek zichtbaar, met op de achtergrond een opvallende watertoren/schoorsteen. |
 |
Km 58.73, 03-06-2000 Medio 2000 werd er onder de Viefhuesweg een nieuwe riolering aangelegd, waarvoor een deel van het spoor tijdelijk verwijderd moest worden. Voor zover valt na te gaan was dit de eerste keer sinds 1981 dat de spoorverbinding Gronau-Enschede daadwerkelijk was verbroken. Op deze foto is de fotograaf 90º naar links gedraaid ten opzichte van de vorige foto; rechts is weer een muur van de fabriek zichtbaar. |
 |
Km 58.73, 21-02-2001 Na afloop van de werkzaamheden werd de oude situatie echter weer geheel hersteld, inclusief het overwegpad voor de fietsers. Alleen is wel duidelijk te zien dat er ten opzichte van de eerste foto heel wat groen is gesneuveld. |
Herontgroenen in Nederland
 |
Enschede, 05-11-2000 Een ongebruikte spoorlijn kan soms zeer snel overwoekerd raken. Hoe snel, blijkt wel uit deze foto die op de kop af een jaar na de eerste, toch redelijk grondige ongroeningsactie werd genomen. De spoorlijn zag er vanaf het station tot aan de rand van Enschede bijna overal zo uit, soms zelfs nog erger. Het was dus duidelijk dat een nieuwe snoeiactie nodig zou zijn voordat er aan het spoor gewerkt zou kunnen worden. |
 |
Enschede, 19-02-2001 Midden februari was het dan zover, en werd de gehele lijn tot aan de grens grondig ontgroend. Op deze foto ziet de spoorlijn er uit of er iemand is langsgekomen die links en rechts complete boomstammen uit de grond heeft gerukt en vervolgens achteloos aan de kant heeft gegooid... |
 |
Dolphia, 19-02-2001 Een eenzame graafmachine is in de buurt van de toekomstige halte De Eschmarke druk bezig alle rommel op een grote hoop te verzamelen. |
Tweede opbraak
 |
Glanerbrug, 18-02-2001 In Glanerbrug werden de laatste 200 meter tot aan de brug over de Glanerbeek opgebroken, waarna deze werkzaamheden om ombekende reden werden gestaakt. Op de achtergrond is de overweg in de Kerkstraat zichtbaar. |
 |
Glanerbrug, 18-02-2001 Bij de overweg is een kleine dependance van Volker Stevin Rail & Traffic ingericht. Links liggen enkele spoorsecties die verderop zijn uitgenomen. In de verte ligt de brug over de Glanerbeek. |
Aflevering nieuwe spoorstaven
 |
Enschede, 19-02-2001 In Enschede werd op 19 februari met de 6460 en een aantal DB-zesassers een lading spoorstaven aangevoerd naar een tijdelijke opslagplaats tussen de Wenninkgaarde en de Oldenzaalse straat. De 6460 staat hier net voorbij de overweg in de Wenninkgaarde (het station van Enschede ligt achter de fotograaf). Op de achtergrond is het voormalige fabriekscomplex van Van Heek zichtbaar, dat ooit ook een aansluiting op deze spoorlijn had. |
 |
Enschede, 19-02-2001 Met behulp van een graafmachine worden de spoorstaven als slappe slierten spaghetti van de rongenwagens getrokken... |
 |
Enschede, 19-02-2001 ...waarna een bulldozer ze netjes op de stapel manoeuvreert. |
 |
Enschede, 19-02-2001 Nadat de eerste lading spoorstaven was gelost duwde de 6460 de rongenwagens naar de overkant van de Oldenzaalse straat, waar de lege wagens werden afgekoppeld. De 6460 keerde daarna met de overige wagens terug naar de 'losplaats' waar de resterende spoorstaven werden afgeladen. |
Werktrein in Gronau
 |
Gronau, 19-02-2001 Onder de inmiddels voltooide nieuwe Königsbrücke staat een lange sleep goederenwagens te wachten op de dingen die komen gaan. |
 |
Gronau, 19-02-2001 Het is evenwel niet helemaal duidelijk welke werkzaamheden precies in Gronau worden uitgevoerd. In de loop van de week werden de wagens wel verplaatst en gedeeltelijk volgeladen met vuile ballast, maar veel verder dan de brug kwam men niet (een eindje achter de fotograaf groeien de braamstruiken nog steeds over het spoor). Begin maart was deze trein alweer van het emplacement verdwenen. |
Officiële start van de werkzaamheden
 |
Enschede, 26-02-2001 Aan het begin van de ochtend werd in Enschede per vrachtwagen een klein railvoertuigje aangevoerd, dat ter hoogte van de Wenninkgaarde op de rails werd gezet. |
 |
Enschede, 26-02-2001 Tegen elf uur werd onder belangstelling van pers en genodigden het spoor ten oosten van de overweg in de Wenninkgaarde doorgeslepen. Rechts probeert een geluidsman de slijpmachine een diepte-interview af te nemen, terwijl links in beeld de champagne al wordt ingeschonken. |
 |
Enschede, 26-02-2001 De rails die hier twintig jaar ongestoord hebben liggen roesten blijken geen partij te zijn voor het Volker Stevin geweld, binnen een minuut is de spoorstaaf finaal doorgeslepen. |
 |
Enschede, 26-02-2001 Wethouder Buursink licht de spoorsectie met behulp van een graafmachine uit het spoorbed, dat tegenwoordig hoofdzakelijk nog uit modder en gras lijkt te bestaan. |
 |
Enschede, 26-02-2001 Vakkundig wordt het uitgenomen stuk spoor even verderop gedeponeerd, waarna een toost wordt uitgebracht op alle werkzaamheden die nog zullen moeten volgen. |
 |
Enschede, 26-02-2001 Tot slot is het nog even tijd voor een plaatje en een praatje voor de lokale pers. Links een interview met D.van der Stouw van NS Railinfrabeheer, rechts vertelt wethouder Buursink dat men mogelijk tot de komst van de euro op 1 januari 2002 gratis met de trein naar Gronau zal kunnen reizen (drie dagen later trad de Enschedese wethouder echter af naar aanleiding van het verschijnen van het rapport over de vuurwerkramp). |
Enschede-Glanerbrug spoorloos
Het opbreken van de lijn werd, eenmaal goed en wel begonnen, in een opmerkelijk hoog tempo uitgevoerd. Minder dan honderd uur nadat wethouder Buursink de officiële aftrap had verricht was men met het opbreken vanaf Glanerbrug al tot kilometer 3.0 aan de rand van Enschede gevorderd. Hierna zakte het tempo iets in, aangezien het demonteren en afvoeren van de opgebroken spoorsecties ook de nodige tijd vergde. Uiteindelijk werd het opbreken van de zes kilometer spoorlijn tussen Enschede en Glanerbrug in nauwelijks 12 werkdagen voltooid. |
Enschede, 09-03-2001 Het opbreken van de lijn verloopt even eenvoudig als efficiënt: meer dan twee graafmaschines en een stel loopwagentjes heb je er niet voor nodig. Van tevoren zijn alle lasplaten al verwijderd en is de rails waar nodig doorgeslepen, zodat het spoor in losse stukken in het spoorbed ligt. Deze secties worden daarna één voor één met de grijper opgetild, weggesleept... |
 |
Enschede, 09-03-2001 ...en vervolgens bovenop de stapel met de al eerder opgebroken spoorsecties getild. Deze stapel rust op twee kleine tweeassige loopwagentjes, zodat het geheel door de tweede graafmachine over het spoor kan worden getrokken. Het allerlaatste goederenvervoer op deze spoorlijn blijkt dus de afvoer van de lijn zelf te zijn... |
 |
Enschede, 12-03-2001 Als de stapel hoog genoeg is worden de spoorsecties afgevoerd naar een van verzamelplaatsen die vlakbij de overwegen in de Oldenzaalse straat, Twenteweg en Kerkstraat zijn ingericht. Hier worden de secties gedemonteerd, waarna de losse spoorstaven en dwarsliggers worden afgevoerd. Op de foto steekt een transport de Oldenzaalse straat over, de kleine wagentjes waarmee het opgebroken spoor wordt afgevoerd zijn hier duidelijk te zien. Het bord op de voorgrond moest een kwartslag gedraaid worden omdat het anders binnen het profiel van vrije ruimte stak, en geeft dus NIET de verplichte rijrichting voor spoorverkeer aan... |
 |
Glanerbrug, 05-03-2001 Met noest handwerk worden hout en ijzerwaren vervolgens vakkundig van elkaar gescheiden. |
 |
Enschede, 12-03-2001 Een muffe grondlucht stijgt op als de Atlas weer een stel dwarsliggers uit de modder trekt. Duidelijk is te zien waarom de spoorlijn geheel opnieuw zal moeten worden aangelegd voordat hier weer treinen comfortabel en veilig met 80 km/h overheen kunnen rijden. |
 |
Enschede, 12-03-2001 Ook de uiterste houdbaarheidsdatum van de dwarsliggers lijkt inmiddels ruimschoots te zijn overschreden. |
 |
Enschede, 12-03-2001 Inmiddels is men het station al aardig dicht genaderd: deze overweg voor fietsers en wandelaars ligt net een kilometer ten oosten van station Enschede. De resterende 700 meter spoor tot aan de Wenninkgaarde werd op 12 en 13 maart weggehaald, waarmee de opbraak was voltooid. |
 |
Dolphia, 06-03-2001 Wat resteert is een modderig grindpad dat van de Wenninkgaarde naar de grens in Glanerbrug loopt, met daarnaast stapels oude rails en dwarsliggers die liggen te wachten tot ze afgevoerd zullen worden. |
Grote schoonmaak
Met het opbreken van het Nederlandse deel van de spoorlijn was de weg vrijgemaakt voor het zwaardere materieel. In de weken na het opbreken werden de nodige wagenladingen snoeiafval afgevoerd en werden nog een aantal bomen geveld die te dicht in de buurt van de spoorlijn stonden. De sloten naast de spoorbaan waren op sommige plaatsen gebruikt als openbare stortplaats, dus ook hier moest eerst het nodige grofvuil worden afgevoerd. |
Glanerbrug, 08-04-2001 Begin april waren bij diverse overwegen stapels nieuwe rails aangevoerd, zo nieuw dat hier en daar het blanke staal zelfs nog niet onder de gebruikelijke roestlaag was verdwenen. Het Nederlandse weer zou daar spoedig verandering in brengen. |
 |
Enschede, 19-04-2001 Over de gehele lengte van de ingraving in Enschede wordt de vervuilde grond meter voor meter afgegraven. Daarbij gaat het niet alleen om de grond onder het spoor, maar ook om het slib in de sloten ernaast. Het zand en slib werd met zandwagens afgevoerd naar een tijdelijk depot ter hoogte van kilometer 1.6, waarvan de oprit links op de achtergrond nog net zichtbaar is. |
 |
Enschede, 19-04-2001 Wat overblijft is een kale, modderige maar brandschone spoorbaan. |
 |
Dolphia, 22-04-2001 Bij het plaatsje Dolphia is inmiddels een begin gemaakt met de aanleg van de fietstunnel die hier onder het spoor door moet lopen. |
Eerste sporen van het nieuwe spoor
 |
Enschede, 09-05-2001 De afgegraven ballast wordt op twee tijdelijke opslagplaatsen gestort: ééntje halverwege tussen de Oosterbrug en Edo Bergsma brug, en eentje bij de Euregioweg. Met behulp van een draaiende trommel worden het grind en het zand van elkaar gescheiden, en vervolgens afgevoerd. |
 |
Enschede, 08-05-2001 Beginnend bij de Edo Bergsma brug wordt het baanvak Enschede-Glanerbrug in de loop van een aantal weken voorzien van een nieuwe steenslagbedding. |
 |
Enschede, 13-05-2001 Enkele dagen later is men al tot voorbij de Oosterbrug gevorderd. Op deze foto is goed te zien dat de steenslag niet rechtstreeks op het zand, maar bovenop een stevige folielaag is gestort. |
 |
Glanerbrug, 20-05-2001 In Glanerbrug zal het nog een aantal weken duren voor er steenslag wordt gestort, maar het nieuwe perron van de halte begint wel langzaam vorm te krijgen. |
 |
Dolphia, 24-05-2001 In de tweede helft van mei worden de nieuwe betonnen dwarsliggers aangevoerd en op diverse plaatsen langs de baan opgeslagen. Rechts op de foto is bovendien een van de laadbakken te zien waarmee de steenslag wordt aangevoerd. |
 |
Enschede, 20-05-2001 Met de reeds eerder aangevoerde rails wordt vervolgens een breed hulpspoor aangelegd, waarbij de spoorstaven met speciale klemmen tijdelijk worden doorverbonden. |
 |
Enschede, 29-05-2001 Het hulpspoor wordt gebruikt door deze portaalkranen van Volker Stevin. Met de kranen kan een speciale zware stalen balk (niet te verwarren met het veel lichtere exemplaar op de voorgrond) worden opgetild waaraan dwarsliggers zijn opgehangen. Op deze manier kan in één keer een hele lading dwarsliggers op de juiste onderlinge afstand op het spoorbed geplaatst worden. |
Ontsporing bij de oosterburen
 |
Viefhuesweg, 01-06-2001 Op 6 april werd het officiële startsein gegeven voor de werkzaamheden op het duitse deel van het traject, maar in de weken erna gebeurde er aanvankelijk nog niets. Pas eind mei kwam daar verandering in toen het gehele traject, dat inmiddels al weer aardig was overwoekerd, opnieuw werd ontgroend. Aansluitend werd op 1 juni met een locomotief en een aantal platte wagens de nieuwe spoorstaven en dwarsliggers aangevoerd; het zou de laatste echte trein zijn die nog over het oude spoor zou rijden. |
 |
Enschede, 12-06-2001 Aan Duitse kant ligt het oude spoor er dan nog, aan Nederlandse zijde is men al hard op weg het nieuwe spoor berijdbaar te maken. Over een groot deel van het traject zijn de betonnen dwarsliggers al geplaatst en liggen de spoorstaven ernaast: eerst als breedspoor gebruikt voor de portaalkranen, maar uiteindelijk bedoeld om liggend bovenop de dwarsliggers de reizigerstreinen te dragen. |
 |
Enschede, 12-06-2001 Dit bijzondere railvoertuig trekt al rijdend de met klemmen doorverbonden spoorstaven bovenop de dwarsliggers en tussen de reeds aangebrachte railklemmen. |
 |
Enschede, 12-06-2001 Na het vastschroeven van de railklemmen ligt het spoor er nog als een soort achtbaan bij. Voordat er treinen met hogere snelheid overheen kunnen rijden zal het spoor daarom eerst moeten worden gestopt en geschift (=verplaatsen in vertikale resp. horizontale richting). |
 |
Glanerbrug, 13-06-2001 Medio juni moest de spoorbrug over de Glanerbeek er ook aan geloven. Op de foto is de bovenbouw al gesloopt en zijn de dwarsverbindingen tussen de langsliggers met snijbranders doorgesneden. Enkele dagen later verdwenen de laatste restanten van de overspanning en werd begonnen de bouwvallige gemetselde landhoofden te slopen. |
 |
Viefhuesweg, 13-06-2001 De snijbrander werd meteen ook gebruikt om de spoorstaven op regelmatige afstanden door te snijden, zodat de losse spoorsecties later gemakkelijk afgevoerd kunnen worden. |
 |
Viefhuesweg, 13-06-2001 Beginnend bij de Glanerbeek, werd het spoor met de ijzeren dwarsliggers in korte tijd geheel opgebroken. Links liggen de nieuwe spoorstaven en dwarsliggers al klaar voor gebruik. |
 |
Gronau, 20-06-2001 Na een week resteerde nog slechts een klein stukje spoor dat net tot onder de Königsbrücke doorliep. Links en rechts van het spoor liggen onderdelen van zowel het oude als het nieuwe spoor. |
 |
Viefhuesweg, 20-06-2001 Niet alleen het spoor en de brug werden afgebroken, ook de fabrieksmuur die tussen de Viefhuesweg en de Glanerbeek naast het spoor stond werd neergehaald. Een kleine verrassing: achter de muur bleek nog een stukje zwaar overwoekerd fabriekspoor aanwezig, met zelfs nog een compleet handwissel. |
 |
Viefhuesweg, 20-06-2001 Het grootste deel van het traject ziet er na drie weken echter uit zoals op deze foto: een kaal spoorbed, bruin van de roest van spoorstaven en dwarsliggers. |
 |
Euregio, 26-06-2001 In de tweede helft van juni wordt op het Nederlandse gedeelte begonnen aan het vernieuwen van de overwegen. De Oldenzaalsestraat krijgt een zogenaamde Harmelen-overweg, een type dat ook onder de belasting van een drukke verkeersweg ruim 20 jaar mee kan gaan. De Euregioweg op de foto krijgt een conventionele overweg bestaande uit afzonderlijke betonplaten. Weliswaar is er ook heel wat verkeer op deze weg, maar men voorziet dat de overweg toch binnen enkele jaren zal worden vervangen door een tunnel. |
 |
Euregio, 26-06-2001 De spoorstaven, die tot dusver onderling met behulp van een klemconstructie waren verbonden, worden nu definitief met een thermietlas aan elkaar vastgezet. |
Zwaar transport
 |
Enschede, 12-07-2001 Aangezien het spoor tussen de Wenninkgaarde en station Enschede in de toekomst toch niet meer kan worden gebruikt voor het omlopen van elektrische locomotieven, is de bovenleiding hier een stuk ingekort. Het nieuwe spoor dat tijdelijk weer is aangesloten op het hoofdspoor ligt er hier nog wat rommelig bij, maar zal later nog worden rechtgetrokken. |
 |
Enschede, 12-07-2001 Over het kronkelspoor worden op deze dag enkele werkvoertuigen aangevoerd... |
 |
Enschede, 12-07-2001 ...plus een hele lange rij Railpro onderlossers geladen met nieuwe ballast, die door dieselloc 6444 helemaal tot aan de Euregioweg wordt geduwd. Vanaf hier rijdt het transport weer langzaam richting Enschede, terwijl de ballast tussen de dwarsliggers wordt gestort. |
 |
Enschede, 15-07-2001 Het baanvak ziet er al heel wat beter berijdbaar uit nadat het spoor ook nog eens is gestopt en geschift. |
 |
Enschede, 15-07-2001 Na het spoor zelf volgt de beveiliging: bij de Euregioweg verschijnt de eerste AHOB-installatie (zij het dat er op dit moment nog geen overwegbomen aan zitten). Voorbij de overweg is nog geen ballast gestort, en ligt het spoor er dus nog wat hobbelig bij. |
 |
Dolphia, 15-07-2001 De enige onderbreking op het Nederlandse baanvak wordt nu nog gevormd door de tunnel bij de toekomstige halte De Eschmarke. Zowel de aanleg van tunnel als perronwand vordert echter gestaag. |
 |
Viefhuesweg, 15-07-2001 Vergeleken met het Nederlandse deel liggen de oosterburen nog steeds een flink stuk achter met de werkzaamheden. In de loop van de maand juli werd het oude ballastbed afgegraven, maar de dwarsliggers en spoorstaven blijven vooralsnog ongebruikt aan de kant liggen. |
Overwegen verdwijnen, bruggen verschijnen
 |
Schwarzenbergstrasse, 05-08-2001 Ook aan duitse zijde begint de nieuwe spoorlijn langzaam vorm aan te nemen. Opmerkelijk is dat met de heraanleg even ten westen van de overweg in de Schwarzenbergstrasse is begonnen, en van hieruit naar het station toe wordt gewerkt. Op het laatste stuk tussen de overweg en de brug over de Glanerbeek zal voorlopig nog geen rails komen te liggen in verband met de aanvoer van de nieuwe spoorbrug. |
 |
Schwarzenbergstrasse, 05-08-2001 De overweg in de Schwarzenbergstrasse wordt compleet vernieuwd, waarbij ook een flink stuk van de weg is afgegraven. Wat opvalt is dat hier houten dwarsliggers worden gebruikt, de reden hiervoor is dat deze flexibeler zijn dan betonnen exemplaren en daardoor beter bestand tegen de belastingen van het passerende wegverkeer. |
 |
Gronau, 05-08-2001 Dichterbij het station van Gronau liggen de dwarsliggers en spoorstaven nog verborgen in de bosjes, maar dat zal niet lang meer duren. |
 |
Glanerbrug, 05-08-2001 De oude brug over de Glanerbeek is inmiddels geheel gesloopt, en langzaam beginnen de omtrekken van de landhoofden van de nieuwe spoorbrug vorm aan te nemen. |
 |
Dolphia, 05-08-2001 De fietstunnel bij de halte De Eschmarke is voltooid, de weg eronder eindigt voorlopig echter nog bij de rij bomen meteen achter de spoordijk. |
 |
Dolphia, 05-08-2001 Het allerlaatste overgebleven stuk van de oorspronkelijke spoorlijn is te vinden ter hoogte van de Twenteweg. Enkele dagen later zou de overweg definitief worden afgesloten voor al het verkeer, waarna de overweg en dit resterende stukje spoor konden worden afgebroken. Op de achtergrond zijn al de nieuwe dwarsliggers te zien die ervoor in de plaats zullen komen. |
 |
Enschede, 07-08-2001 Nadat de bovenleiding is ingekort staan deze bovenleidingsmasten er werkloos bij. |
 |
Glanerbrug, 15-08-2001 Bij de overwegen in Nederland worden nieuwe overweginstallaties geplaatst. De spoorbomen blijven hierbij voorlopig nog wel even in de fabrieksverpakking zitten... |
 |
Enschede, 07-08-2001 Het spoor naar Gronau is in verband met de werktreinen nu nog doorverbonden met het 'intercity-spoor' links, maar zal uiteindelijk verlegd worden zodat deze uitkomt op het rechterspoor. De treinen uit Duitsland zullen dan aankomen op een nieuw te bouwen perron naast het nieuwe Stadskantoor dat aan de rechterkant zichtbaar is. |
 |
Gronau, 15-08-2001 Op het Duitse deel van het traject verlopen de werkzaamheden nu ook voorspoedig, zo werd binnen enkele weken de lijn vanaf de Schwarzenbergstrasse tot aan het station in Gronau herlegd. Rechts is een vers gegraven spoorsloot te zien, terwijl links een kabelgoot wordt aangelegd voor de diverse beveiligings-installaties langs de lijn. |
De spoorverbinding weer hersteld
 |
Dolphia, 04-09-2001 De overweg is gesloopt, de laatste resten van het wegdek worden opgeruimd; de Slankweg en de Twenteweg zijn nu doodlopende straten geworden. |
 |
Dolphia, 04-09-2001 Even verderop vordert de bouw van de nieuwe halte De Eschmarke gestaag, de seinpalen zijn reeds geplaatst en rechts liggen de assentellers te wachten. Nu alleen nog een paar tegels op het perron... |
 |
Glanerbrug, 05-09-2001 De omgeving van de brug over de Glanerbeek is inmiddels onherkenbaar veranderd. De bedding van de beek is geheel vernieuwd en de oude gemetselde landhoofden zijn vervangen door nieuwe betonnen exemplaren. Wat meteen opvalt is dat deze landhoofden een stuk verder uit elkaar staan, zodat de nieuwe brug aanzienlijk langer zal moeten zijn dan de oude. Op de achtergrond staat de imposante kraan al klaar om de brug op zijn plek te tillen. |
 |
Glanerbrug, 06-09-2001 De stalen brug is elders in elkaar gezet en wordt in één stuk over de weg naar zijn nieuwe ligplaats gebracht. Slechts 200 meter van de eindbestemming gaat het nog even mis als de vrachtwagen met de achterwielen in een kuil rijdt en er niet meer op eigen kracht uitkomt. Met de extra PK's van een graafmachine wordt het transport echter al snel weer vlot getrokken. |
 |
Glanerbrug, 06-09-2001 Achteruit rijdend langs de vervallen Eilermark-fabriek bereikt het transport de hijskraan, waar de brug in de takels wordt gehangen. Op de achtergrond is de nog steeds imposante fabriekstoren zichtbaar. |
 |
Glanerbrug, 06-09-2001 Langzaam wordt de brug op zijn plaats op de landhoofden gehesen, waarbij enkele bomen niet geheel ontzien konden worden getuige het loof dat bovenop de brug ligt. Links zijn de nog niet uitgeklapte steunen te zien waar later het brugdek voor het schouwpad op zal worden aangebracht. (video-opname Romke Schievink) |
 |
Glanerbrug, 16-09-2001 De brug ligt op zijn plaats en is inmiddels ook voorzien van een leuning en brugdek voor het schouwpad aan weerszijden van het spoor. |
 |
Viefhuesweg, 16-09-2001 Nu de brug op zijn plaats ligt kan ook het ontbrekende stuk spoor tussen de Glanerbeek en de overweg in de Schwarzenbergstrasse worden aangelegd. Opvallend is dat hier voor het op de dwarsliggers tillen van de rails gewoon gebruik wordt gemaakt van een graafmachine en niet van een speciaal railvoertuig zoals in Nederland (zie overzicht juni 2001). |
 |
Schwarzenbergstrasse, 09-09-2001 Bij de inmiddels geheel vernieuwde overweg in de Schwarzenbergstrasse is een overwegbeveiliginsinstallatie geplaatst, vooralsnog echter zonder overwegbomen. |
 |
Glanerbrug, 09-09-2001 In Glanerbrug is de overweg in de Kerkweg klaar en is het perron inmiddels voor de helft betegeld. |
 |
Dolphia, 16-09-2001 Het is opvallend hoe snel de overweg in de Euregioweg slijt! Toen de weg werd aangelegd reden er al geen treinen meer tussen Enschede en Gronau, en meer dan een handjevol treinen zullen er nooit overheen hebben gereden. In juni 2001 werd de overweg geheel vernieuwd, maar blijkbaar is men ondertussen toch weer tot nieuwe inzichten gekomen. Luttele maanden later werd de gloednieuwe overweg namelijk vervangen door een ander exemplaar, dit maal één van het 'Harmelen-type' dat vooral is bedoeld voor een lange levensduur zonder veel onderhoud. Merkwaardig, aangezien deze overweg eigenlijk binnen enkele jaren zou moeten worden vervangen door een tunnel... |
 |
Enschede, 16-09-2001 Bij kilometer 54.56, ter hoogte van de opgeheven overweg voor fietsers en voetgangers, staat voorsein V402 dat voorlopig nog permanent geel toont. |
 |
Enschede, 30-09-2001 Inmiddels is het Gronause spoor aangesloten op het nieuwe perronspoor 5 rechts, naast het eveneens nieuwe Stadskantoor van de gemeente Enschede. Links het bestaande 'Intercityspoor' 4 waar de trein naar Gronau tot 1981 nog vertrok. Zolang er nog geen voetgangerstunnel is aangelegd zullen reizigers uit de richting Hengelo nog via de overweg op de voorgrond moeten omlopen om verder te kunnen reizen. |
 |
Enschede, 30-09-2001 Spoor 4 eindigt nu direct achter de overweg in een stootblok, en is voor de zekerheid ook nog eens geblokkeerd met een tweetal gekruiste dwarsliggers en voorzien van een bordje dat aangeeft dat de trein echt niet verder kan rijden (let ook op het dwergsein rechts dat nu permanent op rood staat). Hoewel beide sporen vlak naast elkaar liggen zijn ze fysiek geheel gescheiden: het linkerspoor is alleen met het duitse net verbonden en (dus) beveiligd met Indusi, op het rechterspoor wordt de bekende ATB gebruikt. |
 |
Enschede, 30-09-2001 Slechts twee stootblokken en een halve meter ontbrekend spoor voorkomen dat de trein uit Münster weer kan doorrijden naar Amsterdam. Er is echter duidelijk rekening mee gehouden dat de doorgaande verbinding in bijzondere omstandigheden binnen enkele uren weer hersteld kan worden. |
 |
Gronau, 30-09-2001 Er gaat toch niets boven de ouderwetse houten slagbomen in Nederland, deze exemplaren bij de overweg in de Klosterstiege lijken althans verdacht veel op het type dat je in Nederland vooral bij parkeerplaatsen ziet... De bordjes rechts geven aan dat deze overweg op 57.8 kilometer van Münster ligt, en dat de volgende overweg over 600 meter volgt. |
 |
Gronau, 30-09-2001 In Gronau is ook een nieuw voorsein geplaatst. Alhoewel... nieuw? Aan de rode rand om de pijl is te zien dat het hier om een sein gaat dat ooit werd gemaakt voor de de DR (Deutsche Reichsbahn) in het voormalige Oost-Duitsland. Bij de DB in West-Duitsland kreeg deze rand rond 1950 namelijk al dezelfde oranje kleur als het ronde bord erboven. (met dank aan Karl-Hans Übbers) |
 |
Enschede, 24-09-2001 Drie dagen na de aanvankelijk geplande openingsdatum rijdt er voor het eerst een Talent van Gronau naar Enschede en terug. Deze proefrit zou in de weken erna nog gevolgd worden door vele ritten om het rijdend personeel bekend te maken met het nieuwe baanvak. (video-opname Romke Schievink) |
De laatste loodjes
 |
Schwarzenbergstrasse, 14-10-2001 De overweg is inmiddels voorzien van slagbomen en geheel bedrijfsvaardig. |
 |
Schwarzenbergstrasse, 14-10-2001 Meteen ten westen van de overweg staat al het voorsein behorende bij de halte Glanerbrug. Een bijzondere combinatie: een Nederlandse seinpaal op duits grondgebied, met naast het spoor een nog net zichtbare Indusi-magneet. |
 |
Schwarzenbergstrasse, 14-10-2001 De Indusi-magneet van dichterbij bekeken; aangezien de Indusi-beveiliging tot in Enschede doorloopt zijn deze magneten ook op het Nederlandse deel van de lijn te vinden. |
 |
Dolphia, 14-10-2001 De halte De Eschmarke is vooral bedoeld voor de bewoners van de gelijknamige, nog te bouwen nieuwbouwwijk, en zou aanvankelijk ook pas later in gebruik worden genomen. Inmiddels is men hierop teruggekomen en zal de halte dus gelijk met die in Glanerbrug worden geopend. |
 |
Dolphia, 14-10-2001 Aan de stationsomgeving moet een maand voor de opening nog aardig wat gebeuren. Een nog aan te leggen fietspad zal het op de achtergrond gelegen bedrijventerrein via de tunnel links verbinden met De Eschmarke en het dorpje Dolphia. Op de voorgrond is het fundament te zien waarop een abri en de kaartjes-automaat zullen verschijnen. |
 |
Dolphia, 14-10-2001 Wie nu al van de halte naar Dolphia wil fietsen of wandelen, mag hopen dat het de laatste tijd niet al te veel geregend heeft... |
 |
Dolphia, 14-10-2001 Enkele attributen die gebruikt worden bij de beveiliging van de spoorlijn: in het gele kastje links achteraan de elektronica behorende bij de assentellers waarmee een passerende trein wordt gedetecteerd. Daarnaast het bord dat de overweg in de Euregioweg bij kilometer 56.9 aankondigt, en daarvoor naast het spoor de Indusi-magneet behorende bij het uitrijsein van De Eschmarke. De overwegbeveiliging tenslotte kan door de machinist voor vertrek geactiveerd worden door met een 'infrarood-pistool' op de ontvanger bovenop de paal vooraan te mikken. |
Enschede-Gronau heropend!
 |
Gronau, 11-11-2001 Deze sticker op de kaartjesautomaat in Gronau vestigt de aandacht van de reizigers op de heropening van de verbinding Enschede-Gronau. |
 | Een week voor de heropening blijkt het zowel aan Nederlandse als Duitse kant al mogelijk om een kaartje voor het traject Enschede-Gronau te kopen, terwijl de treinen nog niet eens rijden! Het Nederlandse kaartje (gekocht in Hengelo) is zelfs alleen op deze dag geldig... |
 |
Glanerbrug, 11-11-2001 Het perron in Glanerbrug is bijna geheel klaar, in de dagen die nog resteren wordt de halte gecompleteerd met o.a. de lantaarnpalen. Een kaartjesautomaat zal er in verband met de invoering van de euro pas na de jaarwisseling komen. |
 |
Glanerbrug, 11-11-2001 De laatste meters tussen de halte Glanerbrug en de grens, in de verte is de nieuwe brug over de Glanerbeek zichtbaar. |
 |
Glanerbrug, 11-11-2001 De eisen van de nieuwe tijd: een stevige geluidsmuur langs een lijn waar alleen licht reizigersmaterieel met 80km/h voorbij komt en waar de huizen toch niet vlak op het spoor staan. |
 |
Dolphia, 11-11-2001 Ook halte De Eschmarke is er bijna klaar voor; zolang de gelijknamige woonwijk nog niet klaar is zal het aantal reizigers echter wel vrij beperkt zijn. |
 |
Enschede, 16-11-2001 Op 16 november 2001 zou de al maanden lang door dit bord beloofde heropening van Enschede-Gronau dan toch eindelijk een feit worden. |
 |
Enschede, 16-11-2001 Langs het nieuwe perron in Enschede staat een treinstel van het type 'Talent' te wachten op de vele genodigden. In Gronau staat op datzelfde moment ook een treinstel klaar voor de Duitse genodigden. |
 |
Enschede, 16-11-2001 De diverse opschriften op het treinstel laten aan duidelijkheid niets te wensen over. |
 |
Glanerbrug, 16-11-2001 In Glanerbrug staan de Talent uit Gronau en Enschede naast elkaar langs het perron, waar de passagiers uit kunnen stappen voor het bijwonen van de nodige officiële handelingen. |
 |
Glanerbrug, 16-11-2001 Onder grote belangstelling van pers en genodigden worden bij de overweg beide treinstellen gekoppeld, waarmee de heropening van de lijn officieel een feit zal zijn geworden. |
 |
Glanerbrug, 16-11-2001 De koppeling, die symbool staat voor de samenwerking van alle betrokkenen aan beide zijden van de grens, is geslaagd! Een bijzonder moment, vooral voor degenen die ook aanwezig waren bij de sluiting van de lijn in 1981. |
 |
Glanerbrug, 16-11-2001 Of het ooit weer zo druk zal zijn op het perron van Glanerbrug? |
 |
Glanerbrug, 16-11-2001 Naast het perron wordt een (tweetalige) toespraak gehouden waarin het belang van de spoorlijn voor de ontwikkeling van de Euregio nog eens wordt onderstreept. Als aandenken aan deze dag wordt een boom geplant en een klein plakkaat onthuld. |
 |
Tussen Glanerbrug en Gronau, 16-11-2001 Beide gekoppelde treinstellen reden hierna eerst terug respectievelijk door naar Gronau, om van daaruit naar Enschede te rijden waar in het muziekcentrum nog enkele toespraken en presentaties werden gehouden. Onderweg was het gezellig druk in de treinstellen... |
 |
Enschede Bij het stadskantoor in Enschede herinnert dit door de burgermeester van Enschede onthulde plakkaat aan de heropening van de lijn Enschede-Gronau. |
Op de mailinglijst OVL werd het volgende verslag van de openingsdag gepost:
To: All
Re: Enschede-Gronau heropend!
In de afgelopen decennia zijn er helaas enkele baanvakken gesloten en gelukkig ook enkele geheel nieuw aangelegde spoorlijnen geopend. Maar een 125 jaar oude lijn die twintig jaar na de sluiting toch weer wordt geopend voor het reizigersverkeer, dat is echter toch wel iets bijzonders. Vanmorgen was het dan zover, een kleine negen maanden na aanvang van de werkzaamheden zou de eerste 'reizigerstrein' sinds lange tijd weer van Enschede naar Gronau rijden.
Toen ik even voor half tien bij het station kwam stond de rode Talent al te wachten bij het nieuwe perron, met op de zijwanden teksten als "Hallo Muenster, Dag Enschede" en op het elektronische koersbord de speciaal voor de gelegenheid ingeprogrammeerde bestemming "EROEFFNUNGSFAHRT". Het perron was met rode en gele ballonnen en dito gekleurde vlaggetjes feestelijk gekleurd. Dat was alvast een geruststelling, want na indertijd getuige te zijn geweest van de 'feestelijke' opening van Enschede Drienerlo was ik er tot dusver nog niet zo zeker van dat dit wel een bijzondere happening zou worden...
Na bij een tafel mijn naamplaatje te hebben opgehaald was het wachten op de officiele aftrap van burgermeester Mans die een plakkaat zou onthullen. Dat bood mooi gelegenheid in de tussentijd wat foto's te maken en enige bekenden te spotten. Het perron begon langzamerhand behoorlijk vol te stromen, voor zover ik kon nagegaan toch vooral genodigden want ik zag veel naamplaatjes en weinig fototoestellen. Zou dat hele gezelschap eigenlijk wel in één Talent passen?
Nog wachtend op de beloofde toespraak van Mans werden we opeens uitgenodigd om in de trein in te stappen; door alle drukte bleek de inmiddels al voltooide onthulling van het plakkaat de meeste mensen geheel te zijn ontgaan. Gauw instappen dan maar, gelukkig kon ik nog een plaatsje bij het raam bemachtigen. Op elke zitting was een welkomstpakket neergelegd, bestaande uit wat routefolders, zakjes Gummibaeren en een foldertje van de UT. Had ik toch een wat grotere tas moeten meenemen dan die fototas waar net 1 camera en 4 penlites in passen...
Voller en voller werd het in de trein, die evenals het perron met vlaggetjes en ballonnen in een geel/rode feeststemming was gebracht. Net toen de gangpaden zich begonnen te vullen met mensen die geen zitplaats meer konden vinden, stapte er ook nog eens een compleet dweilorkest in dat op het balkon de instrumenten in stelling begon te brengen. Het zou nog wel eens een lawaaiige (doch gezellige) rit kunnen gaan worden!
Even na tienen, dus met een kleine vertraging, zette de Talent zich in beweging. Echt hard ging het niet, mogelijk omdat er zich op dat moment *twee* treinstellen op het baanvak bevonde. Vanuit Gronau was immers ook gezelschap in een Talent onderweg, die we in Glanerbrug zouden ontmoeten. Het gemoedelijke tempo bood echter alle gelegenheid om eens naar buiten te kijken. Vreemd idee om nu zittend in een trein het traject te berijden dat ik drie jaar geleden alleen kon afleggen door over boomstammen te klimmen en door dichte struiken te kruipen.
Die wandeling was trouwens een rechtstreeks gevolg van een verslag van Arco Sierts die hetzelfde traject ook eens te voet had afgelegd, en die er ook veel aan heeft gedaan om de lijn heropend te krijgen. Arco bleek slechts enkele stoelen verderop te zitten, zodat we na vele jaren elkaar ook eens in het echt konden zien (al verstopte hij zich achter het pseudoniem A.Siertz...)
Terwijl de trein door de ingraving van Enschede rolde (wat volgens een onzalig plan nog eens een tunnel had moeten worden) werden smakelijke hapjes rondgebracht. Om de stemming verder te verhogen zette het dweilorkest een nummer in, wat met een dusdanig enthousiasme gebeurde dat elke conversatie praktisch onmogelijk werd gemaakt. En die omwonenden dachten nog wel dat ze zich zorgen moesten maken over het lawaai van de trein zelf!
Bij de halte De Eschmarke werd er even gestopt, maar de deuren gingen niet open (volgens mij is de beveiliging dusdanig dat je bij elke halte wel *moet* stoppen in verband met het dicht 'schieten' van de volgende overweg met IR-pistool). Wel was te zien dat dit perron voorzien was vlaggen en ballonnen, dus misschien dat daar straks ook nog wat zou gebeuren? Na een korte stop reed de trein de laatste paar honderd meter tot aan het perron in Glanerbrug, waar de passagiers bij het uitstappen werden verblijd met een witte Euregio-paraplu (help, waar laat ik dat ding nu weer?).
Dat uitstappen uit de Talent is overigens nog een hele klim, ik werd onwillekeurig herinnerd aan de bekende frase "Achtung, Stufe!" die ooit in Blauwe Engelen van kracht was. Dit is des te vreemder als je je bedenkt dat (A) 3 van de 4 perrons geheel nieuw zijn aangelegd en dus een willekeurige hoogte hadden kunnen krijgen, en (B) dat er hier straks alleen nog maar Talenten rijden die een nogal lage vloer hebben. Een en ander wordt nog eens verergerd doordat er ook in horizontale afstand een aardige gat gaapt tussen treinstel en perron. Wordt ongetwijfeld vervolgd...
In Glanerbrug stond de Talent uit Gronau al langs het perron te wachten en werd het hele gezelschap richting de overweg gedirigeerd waar het moment suprème plaats zou vinden: de koppeling van beide treinstellen! Het Enschedese treinstel reed hiertoe eerst weer terug tot de koppeling aan Duitse kant zich net ter hoogte van de overweg bevond. Daarna reed het Gronause stel langzaam naar voren totdat beide stellen koppelden, dit onder grote belangstelling van de verzamelde pers. De koppeling gaf kennelijk nog een kleine complicatie (de boordcomputers van beide stellen geloofden niet dat ze nu met z'n tweeen waren of zoiets), maar na een kort oponthoud reed de combinatie weer terug tot naast het perron.
Hierna werden naast de gloednieuwe fietsenstalling van Glanerbrug enige toespraken gehouden, die de nodige tijd in beslag nam omdat elke zin zowel in het Nederlands als het Duits moest worden voorgelezen. Als herinnering aan deze dag werd tenslotte een boom naast het perron geplant, die nu nog wat iel oogt maar in de loop der jaren een grote hoogte moet gaan bereiken. Ongetwijfeld hoopt men dat voor het aantal reizigers op de lijn iets soortgelijks gaat gelden.
Het internationale gezelschap kon weer instappen voor het vervolg van het programma: een complete rit over het baanvak. De weer flink afgeladen treinstellen ("Wird der Zug jemals wieder so voll sein?" vroeg mijn buurman zich af) reden eerst terug respectievelijk door naar Gronau, waar het emplacement inmiddels geheel opgeruimd is. Leek een bordje 'Forst Gronau' een paar jaar geleden wel op zijn plaats, inmiddels zijn grind en berken opgeruimd en is het weer een kale lege moddervlakte.
In Gronau was helaas geen gelegenheid uit te stappen, na enkele minuten reed de trein namelijk al weer terug richting Enschede. In Glanerbrug werd slechts gestopt om de overweg te laten sluiten, maar bij De Eschmarke stond de trein iets langer stil. Er zou hier een korte ceremonie worden gehouden waarbij de naam van het kersverse 'station' zou worden onthuld. Helaas was dit alleen voor de aanwezige pers bedoeld, de rest van het gezelschap moest in de trein blijven maar werd in de tussentijd wel vermaakt met enig straattheater (eh, perrontheater bedoel ik dus) en natuurlijk waren er ook weer hapjes en een drankje.
Bij aankomst in Enschede bleek de uitgereikte paraplu gelukkig overbodig, de nevel was opgetrokken en er brak zowaar een winters zonnetje door. Aan het begin van het perron stond de NS harmonie (nog nooit zoveel conducteurs bij elkaar gezien, en dan nog wel allemaal met een pet op!) gereed die de genodigden voorging naar het muziektheater voor het laatste deel van het programma: het ondertekenen van de diverse paperassen, het uitreiken van attesten en het afsteken van gloedvolle (...) redevoeringen.
Onze geliefde minister Netelenbos was slechts aanwezig in de vorm van een video-opname, maar was uiteraard zeer te spreken over de heropening: lightrail en openbare aanbesteding, wat wil een mens nog meer? Interessanter was een korte videofilm over de geschiedenis van het lijntje waarbij enkele aanwezige lijstleden foto's voorbij zagen komen die hen wel erg bekend voorkwamen, en waarbij de URL van de homepage van ondergetekende ook nog even prominent in beeld kwam ;-)
Hierna werd er nog champagne en een eenvoudige doch voedzame lunch aangeboden, maar zelf had ik deze middag nog een andere afspraak waar ik heen moest. Na mijn bagage nog verzwaard te hebben met een persmap en een wandkalender hield ik het dus verder maar voor gezien, maar het was alles bij elkaar toch zeker een geslaagde dag te noemen. Morgen zijn er dus nog de gratis pendelritten, en dan gaat het zondag echt beginnen.
NB: de kaartautomaten zouden pas in maart(!) 2002 worden geplaatst.