Loolaan - Scheveningen

• Pagina 2 van 5
•  
•    5   
•    4   
•    3   
•    2   
•    1   

Het ZHESM-net was meteen vanaf het begin volledig dubbelsporig uitgevoerd, waarbij de lijnen naar Scheveningen, Den Haag en Rotterdam Hofplein ter hoogte van de oude Loolaan door middel van een soort spoordriehoek waren verbonden. De punten van deze eveneens in dubbelspoor uitgevoerde driehoek werden gevormd door de drie aansluitingen Loolaan Noord (1), Loolaan Zuid (2) en Loolaan West (3). Een trein die vertrok uit Scheveningen Kurhaus, Den Haag HSM of Rotterdam Hofplein kon zo altijd zonder kopmaken doorrijden naar een van de twee andere eindpunten. Om gelijkvloerse kruisingen te vermijden werd de HSM-spoorlijn Den Haag - Leiden bij de aanleg van de ZHESM-lijn omhoog gebracht zodat deze de spoordriehoek door middel van twee viaducten kon oversteken. Net ten noorden van het meest westelijk gelegen viaduct stond een seinhuis (4), dat zodanig was geplaatst dat elk van de drie aansluitingen van hieruit te overzien was (Loolaan Zuid was zichtbaar doordat men vanuit het seinhuis nog net onder het viaduct door kon kijken). De spoordriehoek verdween in 1953 toen beide verbindingsbanen naar Loolaan Noord samen met de rest van de lijn naar Scheveningen werden opgebroken. Ook het seinhuis verloor toen zijn functie.

In 1978 werden op de plek van de driehoek twee nieuwe lijnen aangelegd zodat de treinen tussen Den Haag CS en Leiden de lijn naar Den Haag HS niet meer gelijkvloers hoefden te kruisen. Het oude westelijke viaduct kon daarbij behouden blijven, ondanks het feit dat er nu drie in plaats van twee sporen onderdoor moesten lopen. Het viaduct was bij de aanleg namelijk al wat langer gemaakt omdat deze toen niet alleen de twee ZHESM-sporen, maar ook nog de oude Loolaan moest kunnen overspannen. Het viaduct werd uiteindelijk in september 2000 door een nieuw stalen viaduct vervangen.


De aansluiting Loolaan Zuid lag ongeveer bij kilometer 20.2, even ten westen van het in 1974 geopende station Voorburg 't Loo. In 1973 werd het spoor hier echter iets in noordelijke richting verplaatst en opgehoogd, zodat het oorspronkelijke tracé nu aan de zuidkant van de nieuwe spoordijk moet worden gezocht. Van de aansluiting valt uiteraard niets meer te herkennen, sowieso is het landschap hier in enkele decennia onherkenbaar veranderd. Lag de spoordriehoek rond 1935 nog helemaal vrij tussen de groene weilanden, anno 2001 wordt het spoor aan alle kanten ingeklemd door de bebouwing van Den Haag en Voorburg. Met de aanleg van een bedrijventerrein, de verbindingsbaan richting Leiden en een woonwagenkampje ten oosten van de Oude Lijn werden alle sporen uitgewist van de lijn naar Scheveningen. Het schijnt dat ergens in de jaren tachtig hier nog een restant te zien was van de voet van een bovenleidingsmast. Deze sokkels bestonden bij de aanleg uit blokken beton van zo'n 80 centimeter in diameter die tot wel drie meter diep in de grond staken. Wie op de goede plek gaat graven zal ongetwijfeld nog vele van deze betonblokken kunnen terugvinden; het lijkt althans onwaarschijnlijk dat men de vele tientallen zware, massieve blokken beton langs het traject allemaal heeft uitgegraven.

Het stalen viaduct waarmee de lijn naar Leiden die naar Scheveningen overstak ligt er helaas niet meer. Het werd in 1976 vervangen door een modern betonnen exemplaar, waarbij de overspanning iets korter werd.


Aan de andere kant van het spoor is uiteindelijk toch iets van de ZHESM-lijn terug te vinden: een met bomen en struiken begroeide smalle strook grond naast een fietspad markeert de plaats waar de oude spoorbaan lag. Vooral op het laatste gedeelte waar een slootje langs de spoorbaan loopt is goed te zien dat het spoor hier naar het noorden afboog. De spoordijk eindigt bij de Schenk, een watertje dat er vroeger ook al lag en toen met een korte spoorbrug werd overgestoken. Van deze brug resteert niets meer en ook de spoordijk is aan de overkant weer geheel verdwenen. De aanleg van de wijk Mariahoeve heeft hier op grondige wijze alle sporen van de ZHESM uitgewist. Het spoor dat vanaf Loolaan West richting Scheveningen liep is wat makkelijker terug te vinden. Deze aansluiting lag bij kilometer 20.9, ongeveer honderd meter voorbij de oude molen als je vanaf Den Haag HS naar Leiden rijdt. Tot vorig jaar lag op deze plek nog een aansluiting voor het onderstation, daarnaast heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) hier ook nog jarenlang een spooraansluiting gehad. Vanuit de trein is nog steeds goed te zien waar deze lijn vroeger aftakte, maar de zoektocht zal verder toch weer te voet moeten gebeuren.


Wandelend over een weggetje door de parkachtige omgeving langs de Schenk valt op dat deze eerst langzaam richting het noorden afbuigt, om dan na een scherpe knik plotseling weer in de oorspronkelijke noordoostelijke richting verder te gaan. De reden hiervoor moet inderdaad weer bij de oude ZHESM-lijn gezocht worden: de loop van de Schenk werd bij de aanleg van de lijn iets gewijzigd, zodat deze eerst een eindje langs de gebogen spoorbaan liep. Op de plek van de 'knik' lag een korte brug waar de Schenk onder dit spoor doorliep; ongeveer 75 meter van de plek waar de eerder genoemde aansluitboog de waterleiding overstak. Beide spoorbruggen over de Schenk lagen dus tamelijk dicht bij elkaar, de aansluiting Loolaan Noord is hier dan ook niet meer zo ver vandaan. Zoals gezegd heeft de aanleg van Mariahoeve niets overgelaten van de oude spoorbaan, maar desondanks heb ik het oorspronkelijke traject van de lijn toch maar zo goed mogelijk door de wijk gevolgd. Soms tref je tenslotte nog wel eens iets interessants aan: een monumentje, een straatnaam, een oud stootblok of de naam van een gebouw of winkel die herinnert aan de spoorse geschiedenis. In dit geval blijkt de speurtocht echter geheel tevergeefs. Den Haag houdt kennelijk niet zo van omkijken naar het verleden. Voor wie toch zelf wil gaan kijken: de plaats waar Loolaan Noord ooit lag moet nu worden gezocht aan de Hongarenburg, ongeveer ter hoogte van het derde huizenblok links als je vanaf de Norenburg de straat in rijdt...

• Pagina 2 van 5
•  
•    5   
•    4   
•    3   
•    2   
•    1