Stoomtrams in Oost-Gelderland

• Pagina 4 van 6
•  
•    6   
•    5   
•    4   
•    3   
•    2   
•    1   

En de ingraving zelf, zou daar nog wat van te zien zijn? Het uitzicht vanaf de Barchemseweg zorgt in eerste instantie niet voor veel optimisme. Aan de oostkant is een huis met een rijtje bomen en wat struiken zichtbaar, maar niets dat lijkt op een diepe ingraving waar ooit stoomtrams doorheen reden. En aan de andere kant van de weg verspert een dicht bos het uitzicht volledig.

Wie hier een eindje het bos inloopt komt tussen de bomen en struiken echter wel degelijk nog een deel van de oude ingraving tegen. Vlak bij de weg is deze nog ongeveer vier meter diep, maar verderop wordt dit geleidelijk minder doordat de Lochemse Berg hier naar beneden loopt. Na ongeveer honderd meter buigt de ingraving naar links af om te eindigen op een zandweg met de toepasselijke naam 'Onderlangs'. Verscholen tussen de bomen is hier naast het pad eindelijk een tastbaar overblijfsel van de GOSM te vinden: een oud roestig stuk tramrail steekt tussen de bladeren uit de grond! Bij de spoorwegen werden afgedankte stukken rail wel vaker bij wijze van markering naast het spoor in de grond geslagen, maar kennelijk werd dit ook bij de GOSM gedaan. Het is op de foto natuurlijk moeilijk te zien, maar dit stuk rail is inderdaad ook van een duidelijk kleiner type dan wat bij (lokaal)spoorlijnen werd toegepast.

De tramlijn liep vanaf hier over de zandweg die een paar honderd meter verderop uitkomt op de Barchemseweg (die hier overgaat in de Lochemseweg), en volgde aansluitend de Lochemseweg tot in het centrum van Barchem.

In de meeste dorpen werd er voor de stoomtram geen apart stationsgebouw neergezet. In plaats daarvan kwam er vaak een halte bij een plaatselijk hotel of café, zodat de reizigers in afwachting van de tram toch nog ergens konden schuilen. Zo ook in Barchem, waar hotel "Meilink" deze functie vervulde. Pas enkele jaren geleden is het hotel gesloten, en hoewel de tram er al lang niet meer reed bleef boven de deur al die tijd nog de vermelding "Station Barchem" staan (zie ook barchem.org/meilink.htm en barchem.org/tram.htm).

Helaas is het hotel in 2002 verbouwd tot appartementen-complex, waarbij feitelijk alleen nog de buitenmuren bewaard zijn gebleven. Ook de stations-aanduiding boven de deur moest na al die jaren alsnog wijken, in plaats daarvan is dezelfde tekst nu in nieuwe glimmende zwarte letters op de dakrand aangebracht. Het is echter toch niet hetzelfde...

De tram reed via de Barchemseweg naar Borculo, tot aan het punt waar deze tegenwoordig uitkomt op de Prins Bernhardstraat: hier lag vroeger de lokaalspoorlijn van de GOLS die vanaf Ruurlo via Borculo naar Neede liep. De tramlijn kruiste het spoor niet, maar boog naar het noorden af en liep zo parallel met de spoorlijn in noordoostelijke richting verder.

Het eindpunt van de tramlijn lag op het voorplein van het GOLS-station. Om daarvoor aan de goede kant van het spoor uit te komen moest de tram ongeveer 100 meter voor de overweg in de Spoorstraat het lokaalspoor schuin van links naar rechts oversteken. Een zeker niet geheel ongevaarlijke manoeuvre, zo reed in 1893 een trein van de HSM dwars door het tramrijtuig AB1 heen. Hoewel de trein hierbij schuld had, kreeg de GOSM pas na langdurig procederen van de HSM een schadevergoeding van 385 gulden uitbetaald. Direkt na de kruising met het GOLS-spoor reed de tram langs hotel 'Stad Borculo'. Voor het hotel begon een stuk dubbelspoor zodat de locomotief aan het eind van de rit om kon lopen en trams elkaar eventueel konden passeren. Tegenwoordig ligt op deze plek de parkeerplaats van een supermarkt. Beide tramsporen kruisten de Spoorstraat en kwamen ter hoogte van het GOLS-station weer bij elkaar. Meteen na de overweg takte er een zijspoor af naar de remise van de GOSM, en verder lagen er hier nog een aantal sporen voor het in- en uitladen van goederen.

Aanvankelijk was het de bedoeling dat goederenwagens van het lokaalspoor vanaf Borculo in z'n geheel verder over de tramlijn vervoerd zouden worden. In 1885 werden voor dit doel twee speciale vier-assige truckwagens aangeschaft. Uiteindelijk zag men er echter toch van af, waarschijnlijk vanwege de problemen met de slechte baanligging waar de GOSM in de beginjaren mee kampte. Alle goederen werden dus gewoon in Borculo van trein naar tram overgeladen, en vice versa. De truckwagens zouden hoofdzakelijk nog gebruikt worden voor het vervoer van zware vrachten.

Het GOLS-station, het lokaalspoor, de tramlijn en ook de remise die de GOSM in Borculo had gebouwd, ze zijn inmiddels allemaal verdwenen. De omgeving van de Stationsweg bestaat nu uit een wat rommelig ogend industrieterrein, waar (afgezien van de straatnaam) niets meer herinnert aan het lokaalspoor of de stoomtram.

• Pagina 4 van 6
•  
•    6   
•    5   
•    4   
•    3   
•    2   
•    1